パナソニックが1万人規模の人員削減を発表する一方、ソニーは過去最高益を更新。かつては互角だった日本を代表する電機メーカー2社の間に、なぜこれほどの差が生まれたのでしょうか?本記事では、両社の経営哲学と事業戦略を徹底比較し、明暗を分けた本質的な要因を探ります。
パナソニック - 白物家電の王者の苦悩
パナソニックホールディングスは2025年5月9日、グループ経営改革の一環として2025年度中に連結対象会社で1万人規模の人員削減を実施すると発表しました13。家電などの「くらし事業」部門や「インダストリー」部門などを対象に、国内と海外でそれぞれ5000人規模を想定しています。構造改革の費用として2025年度に1300億円の損失を計上する予定です2
白物家電事業の国際競争と苦戦
パナソニックの苦境の背景には、白物家電事業における中国・韓国メーカーとの競争激化があります456。日本の産業群で今、地殻変動が起こりつつあり、白物家電産業は韓国、台湾、中国の追い上げ攻勢に太刀打ちできず、シェアを大きく奪われています6。
国内市場依存の実態
パナソニックはグローバル化の出遅れも課題となっています。売上高に占める日本比率は40%と高く、ソニーの23%と比較して国内市場への依存度が高い状況です18。これにより、人口減少が進む日本国内での収益に頼らざるを得ない構造が形成されています。
ソニー - 黒物家電からの華麗なる転身
対照的にソニーグループは2025年3月期決算で、純利益が前期比17.6%増の1兆1416億円と過去最高を記録しました14。売上高は12兆9570億円、営業利益は前年同期比16.4%増の1兆4071億円と好調です。
スマホに押されたテレビ事業からの脱却
ソニーも2014年頃には、スマートフォンの台頭によりテレビ事業などの黒物家電事業で大きな打撃を受けていました11。当時はコア事業と位置づけていたスマートフォン事業でも約1800億円の減損を計上する苦境に立たされていたのです。
コンテンツビジネスへの転換戦略
しかし、ソニーは大胆な事業転換を図りました。2021年3月期には純利益が初めて1兆円を超え、復活劇を果たしています10。その要因は「ソニーらしさ」を取り戻したことにあります。不採算事業を売却する一方、映画、音楽、ゲームなどのコンテンツビジネスを強化する業態転換を進めました910。映画『鬼滅の刃』や音楽ユニット「YOASOBI」のヒットはその象徴と言えるでしょう。
収益構造の変化とグローバル展開
ソニーの2024年度第1四半期から第3四半期のセグメント別業績を見ると、ゲーム&ネットワークサービスが売上高3兆6188億円、営業利益3221億円、音楽分野が売上高1兆3719億円、営業利益2737億円となっており、これらのエンタテインメント部門が大きな収益源となっています12。また、海外売上比率は77%に達し、グローバル市場での成功がうかがえます18。
明暗を分けた経営哲学の違い
ソニーの「失敗を許容する文化」
ソニーの強みは「失敗を許容する企業文化」にあります20。同社はベータマックス、VAIO、α99など多くの失敗を経験しながらも、挽回し最終的にシェアを獲得しています。たとえばプレイステーション3の失敗後、プレイステーション4では世界累計1億1700万台の販売を達成し、一眼カメラ市場でもいち早くフルサイズミラーレス市場を創造して世界トップシェアに到達しました20。
「自由闊達なる夢工場」という創業者の理念が、現在も生きていると言えるでしょう。この企業文化は、エンジニアたちが好きなものを創る自由度を持ち、失敗しても許容される環境を生み出しています。その結果、市場に革新的な製品を次々と送り出すことに成功しているのです。
パナソニックの「効率重視経営」
一方、パナソニックは効率重視の経営スタイルを継続してきました。技術開発は部門ごとに独立しており、部門間の連携は乏しい状況です19。研究開発では力を入れているオートモーティブ部門の収益化が遅れるなど、開発と収益化のバランスが課題となっています19。
また、研究開発対象が有形固定資産(モノ)を必要とするものに重点が置かれている点も特徴です。設備投資額が高騰する一方、製品のライフサイクルが短命化し、価格下落スピードも速いため、設備投資資金の回収が難しくなっています19。

家電業界の現状と両社の対応
家電業界全体のトレンド
家電業界全体では、少子高齢化の進行により若年層の購買層が縮小する一方、高齢者層の需要が増加しています21。また、エコ志向の高まりからエネルギー効率の高い製品が選ばれるようになり、省エネ性能を競う動きが加速しています21。
白物家電と黒物家電の市場動向
白物家電市場は中国・韓国メーカーとの価格競争が激化し、日本メーカーは苦戦を強いられています。パナソニックは対策として2025年度から日本・中国・東南アジアで共通の低中価格帯製品を投入予定で、PB(プライベートブランド)製品の受託製造参入も検討中です。
一方、黒物家電市場はスマートフォンの台頭により大きく縮小しました。そんな中でソニーは、ハードウェアからコンテンツビジネスへと軸足を移し、PlayStation Plusなどのサブスクリプションモデルで安定収入を確保する戦略を取っています17。
デジタル技術革新への対応
デジタル技術の進化に対する両社の対応も明暗を分けました。ソニーはAI、IoT技術を積極的に取り入れ、エンタテインメント分野でのデジタルトランスフォーメーションを推進。一方、パナソニックは「集約から解体」へ向かう方針で、2024年2月には「くらし事業」を発展的に解消し、セグメントを「ソリューション領域」「デバイス領域」「スマートライフ領域」に再編する計画を発表しています。
結論:両社の明暗を分けた本質的な要因
パナソニックとソニー、この日本を代表する電機メーカー2社の明暗を分けた本質的な要因は以下の5点に集約できるでしょう。
-
事業転換の決断力:ソニーはハードウェアからコンテンツへ大胆な転換を図り、パナソニックは従来型の事業モデルにとどまった
-
グローバル化戦略:ソニーは海外売上比率77%とグローバル市場で成功、パナソニックは国内依存度が高い(40%)
-
企業文化の違い:ソニーの「失敗を許容する文化」vs パナソニックの「効率重視経営」
-
部門間連携の差:ソニーはグループシナジーを最大化し、パナソニックは部門間の連携が弱い
-
創造的破壊の実践:ソニーは従来のビジネスモデルを自ら破壊して再定義する「創造的破壊」を実践15
今後、日本の電機メーカーが生き残りをかけた競争の中で、これらの要因は重要な指針となるでしょう。パナソニックも「くらし事業」の再編や車載電池事業(2030年までに生産能力を現在の4倍の200GWhに拡大)などの成長戦略を推進していますが、その成否は企業文化やグローバル戦略にかかっていると言えそうです。
失敗を恐れず、大胆な事業転換と創造的破壊を実践できるか。それが日本企業の未来を左右する重要な鍵となるのではないでしょうか。
Citations:
- https://news.yahoo.co.jp/articles/c57ad9c1736bc877756ac826c296e0da0e8f86c6
- https://www.youtube.com/watch?v=i1Od6zQG4Ns
- https://www.itmedia.co.jp/news/articles/2505/09/news177.html
- https://japan.cnet.com/article/35219169/
- https://toyokeizai.net/articles/-/748947?display=b
- https://kenja.jp/661_20160720/
- https://car.watch.impress.co.jp/docs/news/1501948.html
- https://note.com/honest_murre2984/n/nb4400a04b90e
- https://toyokeizai.net/articles/-/854569?display=b
- https://diamond.jp/articles/-/273299
- https://www.nikkei.com/article/DGXLASDC1700J_X10C14A9EA2000/
- https://www.sony.com/ja/SonyInfo/IR/library/presen/er/pdf/24q3_sonypre.pdf
- https://news.mynavi.jp/article/20241110-3061947/
- https://www.sankei.com/article/20250514-622GSGSOVJNS5G7DMVHZHURNI4/
- https://mirai-soken.co.jp/uncategorized/%E9%81%8E%E5%8E%BB%E3%82%92%E5%A3%8A%E3%81%97%E6%9C%AA%E6%9D%A5%E3%82%92%E7%AF%89%E3%81%8F%EF%BC%9A%E5%89%B5%E9%80%A0%E7%9A%84%E7%A0%B4%E5%A3%8A%E3%81%8C%E7%94%9F%E3%82%93%E3%81%A0%E6%96%B0%E3%81%9F
- https://mbaupdate.wordpress.com/2012/05/10/%E5%89%B5%E9%80%A0%E7%9A%84%E7%A0%B4%E5%A3%8A%E3%80%80%EF%BC%88mba%E8%A3%8F%E8%A9%B1%E2%80%9011%EF%BC%89%E3%80%80/
- https://stg.capa.co.jp/archives/31842
- https://weekly-economist.mainichi.jp/articles/20240618/se1/00m/020/049000c
- https://xtech.nikkei.com/atcl/nxt/column/18/00736/00022/
- https://note.com/syougaisya/n/n99b18069e6ff
- https://note.com/sotsuron1/n/nfac5694dabde
- https://www.yomiuri.co.jp/economy/20250127-OYT1T50195/
- https://diamond.jp/articles/-/275039
- https://rikiyaishizaki.com/content-marketing/how-to-create-a-title-that-makes-you-want-to-click-and-63-templates
- https://wacul-ai.com/blog/content-marketing/content-marketing-how-to-make-a-title/
- https://www3.nhk.or.jp/news/html/20250509/k10014801281000.html
- https://www.tsr-net.co.jp/data/detail/1201380_1527.html
- https://av.watch.impress.co.jp/docs/news/2012980.html
- https://www.yomiuri.co.jp/local/kansai/news/20240610-OYO1T50027/
- https://kabuyoho.jp/sp/report?bcode=6752
- https://www.itmedia.co.jp/news/articles/2409/02/news172.html
- https://kabutan.jp/news/?b=k202505090476
- https://news.yahoo.co.jp/articles/b72d4abe92a1f6600508069d45e1738fb04bec2c
- https://www.watch.impress.co.jp/docs/topic/1598939.html
- https://kabutan.jp/stock/finance?code=6752
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUF085AN0Y5A500C2000000/
- https://www.sankei.com/article/20240831-RUFRKOAIN5LG3BJLZSQQZWUW2Q/
- https://holdings.panasonic/jp/corporate/investors/release.html
- https://xtech.nikkei.com/atcl/nxt/column/18/00001/10618/
- https://www.sankei.com/article/20240610-JKJBGT5P3NJNJL6VABTFB3JJGQ/
- https://www.nikkei.com/nkd/company/kessan/?scode=6752
- https://news.mynavi.jp/article/20250511-3295291/
- https://holdings.panasonic/jp/corporate/investors/pdf/2023_full/financial_results_j.pdf
- https://news.mynavi.jp/article/20241101-3057204/
- https://finance.logmi.jp/articles/203121
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUF072MZ0X00C24A6000000/
- https://guidable.co.jp/marketing/contents/post-1069/
- https://www.soumu.go.jp/main_content/000027029.pdf
- https://froggy.smbcnikko.co.jp/57918/
- https://www.apir.or.jp/uploads/files/423_02.pdf
- https://www.netdenjd.com/articles/-/313233
- https://president.jp/articles/-/73037?page=2
- https://spydergrp.com/columns/globalmarketing/3011/
- https://www.nikkei.com/nkd/company/article/?DisplayType=1&ng=DGXZQOUF048EI0U5A200C2000000&scode=6752
- https://business.nikkei.com/atcl/gen/19/00112/111700041/
- https://www.nikkei.com/article/DGKKZO70462380Z20C21A3TJ1000/
- https://president.jp/articles/-/73248?page=2
- https://news.yahoo.co.jp/articles/37646e6ebf744ee023ae1950bca5c3b92dfcfc2c
- https://www.panasonic.com/jp/energy/company/strategy/2024.html
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUF058TJ0V00C24A6000000/
- https://irbank.net/E01772/segment
- https://holdings.panasonic/jp/corporate/about/business-segments/pec.html
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUF045QH0U5A200C2000000/
- https://holdings.panasonic/jp/corporate/investors/pdf/annual/2024/sec3_j.pdf
- https://news.panasonic.com/jp/stories/563
- https://news.panasonic.com/jp/press/jn250509-3
- https://news.panasonic.com/jp/stories/15729
- https://www.renewable-ei.org/pdfdownload/activities/CorpCS_Panasonic.pdf
- https://news.panasonic.com/uploads/tmg_block_page_image/file/32665/jn250509-3-1.pdf
- https://holdings.panasonic/jp/corporate/investors/pdf/ir-pre2024_pec_j.pdf
- https://xtrend.nikkei.com/atcl/trn/pickup/15/1003590/090401151/
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOGD251Y20V21C20A2000000/
- https://www.sankei.com/article/20220207-EVQCZRLG7NLBVGSSPSLUHRXKO4/
- https://ascii.jp/elem/000/001/755/1755122/3/
- https://diamond.jp/articles/-/226434
- https://www.businessinsider.jp/article/166667/
- https://eetimes.itmedia.co.jp/ee/articles/2411/14/news070.html
- https://kpmg.com/jp/ja/home/insights/2023/02/electronics-scheme-success.html
- https://techsuite.biz/14939/
- https://pc.watch.impress.co.jp/docs/topic/feature/1653461.html
- https://diamond.jp/articles/-/270878
- https://net.keizaikai.co.jp/35682
- https://monoist.itmedia.co.jp/mn/articles/2305/01/news066.html
- https://gentosha-go.com/articles/-/52668
- https://xtrend.nikkei.com/atcl/trn/column/16/042000042/050600006/
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOTG140890U5A510C2000000/
- https://www.sony.com/ja/SonyInfo/CorporateInfo/History/SonyHistory/2-21.html
- https://www.sony.com/ja/SonyInfo/IR/library/presen/er/pdf/24q4_sonypre.pdf
- https://irbank.net/E01777/segment
- https://finance-frontend-pc-dist.west.edge.storage-yahoo.jp/disclosure/20241108/20241108515924.pdf
- https://www.sony.com/ja/SonyInfo/IR/library/corporatereport/ar/a88tjn000001fw0g-att/2010.pdf
- https://positen.jp/693
- https://media.rakuten-sec.net/articles/-/46483
- https://tower.jp/article/feature_item/2013/10/08/0104
- https://finance.logmi.jp/articles/376143
- https://www.nippon.com/ja/news/yjj2025051400615/
- https://floadia.com/jp/wp-content/uploads/sites/2/2023/06/floaria_column_semiconductor_20.pdf
- https://kitaishihon.com/company/6758/business
- https://www.nikkei.com/article/DGKKZO86709400T10C25A2TB3000/
- https://www.sony-ef.or.jp/preschool/practice/pdf/vol021_all.pdf
- https://econ.meijigakuin.ac.jp/econ_wp/wp-content/uploads/166-2.pdf
- http://www.tokyo-np.co.jp/article/404689
- https://www.skyperfectjsat.space/news/sjhd/outline/
- https://froggy.smbcnikko.co.jp/43656/
- https://www.capa.co.jp/archives/22082
- https://diamond.jp/articles/-/206858
- https://www.peaks-media.com/5970/
- https://note.com/entbizjayz/n/n306869dd9658
- https://diamond.jp/articles/-/27145
- https://diamond.jp/articles/-/191994
- https://business.nikkei.com/atcl/gen/19/00701/020300013/
- https://d-lab.management/?p=16166
- https://jbpress.ismedia.jp/articles/-/83933?page=3
- https://aws.amazon.com/jp/solutions/case-studies/sony-interactive-ent-case-study/
- https://note.com/smasa0810/n/n1c35bbe633e1
- https://www.letemsvetemapplem.eu/ja/2025/03/27/sony-rozdava-5-dni-playstation-plus-zdarma-pro-koho-je-a-jak-zjistit-zda-jste-jej-uz-dostali/
- https://www.softbanktech.co.jp/case/list/sie/
- https://japan.zdnet.com/article/35182069/
- https://news.yahoo.co.jp/expert/articles/438dd9b8c016888ed2f812905c5c92898fc72a36
- https://www.sony.com/ja/SonyInfo/blog/2024/01/26/
- https://yui-marke.com/article/3610/
- https://diamond.jp/articles/-/332895
- https://www.projectdesign.jp/articles/21f02f46-1f92-426a-b4f8-22922122c07a
- https://www.onecareer.jp/articles/1136
- https://news.yahoo.co.jp/articles/cf0ea79ab96d951e74f0205501ef5c7fd4b19c15
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUC165AG0W4A210C2000000/
- https://diamond.jp/articles/-/362159
- https://www.businessinsider.jp/article/2502-panasonic-business-restructuring/
- https://toyokeizai.net/articles/-/574651
- https://wedge.ismedia.jp/articles/-/36807?page=2
- https://gendai.media/articles/-/111322?page=3
- https://diamond.jp/articles/-/356236
- https://www.euromonitor.com/article/%E9%AB%98%E9%BD%A2%E8%80%85%E5%90%91%E3%81%91%E3%81%AE%E7%99%BD%E7%89%A9%E5%AE%B6%E9%9B%BB%E6%88%A6%E7%95%A5---%E3%82%92%E8%80%83%E3%81%88%E3%82%8B-%E6%97%A5%E6%9C%AC%E3%81%A8%E3%81%84%E3%81%86%E4%BA%8B%E4%BE%8B%E3%81%8B%E3%82%89%E5%AD%A6%E3%81%B6
- https://www.youtube.com/watch?v=WtmqH8iBgYI
- https://president.jp/articles/-/40891?page=1
- https://reskill.nikkei.com/article/DGXKZO99243420U6A400C1EAC001/
- https://gendai.media/articles/-/85904
- https://pando.life/article/1215300
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUC134LR0T10C25A3000000/
- https://pando.life/article/484879
- https://www.cross-fd.co.jp/service/seminar/seminar_20250206/
- https://newscast.jp/news/8166839
- https://www.smbc.co.jp/hojin/report/industry/resources/pdf/1_07_CRSDOutlook.pdf
- https://toyokeizai.net/articles/-/721508
- https://www.j-harb.com/2025/04/09/kadenryouhanten_getsujiuriage_202503/
- https://www.tdb.co.jp/report/industry/p01-kaden/
- https://diamond.jp/articles/-/50664
- https://www.qyresearch.co.jp/news/8345/large-appliances
- https://careerticket.jp/media/article/1185/
- https://wedge.ismedia.jp/articles/-/36807?page=3
- https://newscast.jp/news/6343222
- https://www.nikkei.com/article/DGXZQOUC19E1H0Z10C24A4000000/
- https://www.fortunebusinessinsights.com/jp/%E5%B0%8F%E5%9E%8B%E5%AE%B6%E9%9B%BB%E5%B8%82%E5%A0%B4-104613
- https://www.xserver.ne.jp/blog/blog-title-template/
- https://yosca.jp/technique/7481/
- https://lucy.ne.jp/bazubu/the-method-of-creating-titles-31667.html
- https://www.xserver.ne.jp/bizhp/how-to-choose-seo-keywords/
- https://kaden.watch.impress.co.jp/category/index446.html
- https://tabinvest.net/blog-title-2/
- https://www.geo-code.co.jp/seo/mag/tokyo-seo/
- https://pckaden.blogmura.com/kitchenkaden/ranking/out
- https://www.plan-b.co.jp/blog/seo/14833/
- https://liskul.com/seo-keyword-13260
- https://blogtag.ameba.jp/detail/%E3%82%AD%E3%83%83%E3%83%81%E3%83%B3%E5%AE%B6%E9%9B%BB
- https://www.xserver.ne.jp/blog/blog-title/
- https://www.itreview.jp/categories/seo-tools
- https://note.com/hashtag/%E3%81%8A%E3%81%99%E3%81%99%E3%82%81%E5%AE%B6%E9%9B%BB?f=trend
- https://www.tsuzukiblog.org/blog-title/
- https://wacul-ai.com/blog/seo/best17-keyword-tools/
- https://blogtag.ameba.jp/detail/%E5%AE%B6%E9%9B%BB%E9%87%8F%E8%B2%A9%E5%BA%97?amebaId=interior-zakka123&entryId=12899794037&page=2&score=74565.5&offset=30&orderby=desc
- http://bakuyasu.techsuite.co.jp/29952/